سال 2020 یک فاجعه به تمام معنا بود. کرونا فقط یکی از اتفاقات وحشتناکی بود که در این سال رخ افتاد. ما در همین لحظه هم با تبعات به جا مانده از سال 2020 درگیر هستیم. اما این مشکلات به ما یادآوری می‌کنند که زندگی هنوز هم یک مبارزه است و ما می‌توانیم از پس این چالش‌ها بربیایم. البته کاملاً درک می‌کنم که برای برخی از ما این سال با اتفاقات دردناک‌تری مانند از دست دادن عزیزی به دلیل بیماری یا مسائل دیگر همراه بوده است. اما هر آنچه که بود به پایان رسید و الآن چند روزی است که سال جدید میلادی آغاز شده و همه ما در تلاش هستیم به بهترین حالت ممکن خود را برای اتفاقات امسال آماده کنیم و بهترین نتیجه را به دست بیاوریم.
به نظر شما اگر داروین زنده بود چه توصیه‌ای به شما می‌کرد؟ برای پاسخ به این سؤال سراغ متخصصان روانشناسی تکاملی رفتیم که یکی از شاخه‌های روانشناسی است که از نظریه تکامل داروین یا داروینیسم الهام می‌گیرد. واقعیت داستان این است که درد و رنج هیجانی تأثیر تکاملی در ساختار روانی انسان ایفا می‌کند. البته این موضوع در گرو این مسئله است که ما به عنوان یک انسان بتوانیم سرزنش و رفتارهای آسیب‌رسان را کنار بگذاریم و با نگاهی بی قضاوت اجازه دهیم که هیجان، تجربه شود. چالش می‌تواند سبب رشد روانی انسان شود.
بهر حال ما میدانیم که زندگی هیچ‌وقت قرار نبوده ساده باشد. اما این بدین معنا نیست که انسان موجودی ضعیف و شکننده است. امیدوارم این پنج پیشنهاد داروینی، مانند دستورالعملی، راهگشای شما در لحظات سخت باشد.
- صادق باشید
- از خود یا دیگری انتظار کمال‌گرایی نداشته باشید
- روابط خود را احیا کنید
- ببخشید
- عشق بورزید
1. صادق باشید
اولین پیشنهاد، بسیار ساده به نظر می‌رسد؛ با خود و دیگران صادق و شفاف باشید. تاریخی انسانی، پر است از تکامل عمیق و جدی برای یافتن و فهمیدن دروغ، فریب و پنهان کاری. باور کنید هیچ دروغی به محبوب‌تر شدن ما کمک نمی‌کند. در حقیقت، ذهن ما دارای سیستمهایی است که تا حدودی می‌تواند دروغ‌گوها را تشخیص دهد. در عوض، شفافیت و صداقت، یکی از مهم‌ترین ابزار انسان برای نفوذ به قلب دیگری است. البته فراموش نکنیم که موضوع در کلام ساده است. برای اینکه بتوانیم انسانی شفاف و صادق باشیم باید ظرفیت‌هایی را در خود ایجاد کنیم.
یکی از مهم‌ترین ابزارهایی که در اختیار ما قرار دارد روان‌درمانی است. درمان به ما کمک می‌کند که با زوایای پنهان خود آشنا شویم و بهتر بتوانیم احساسات و تجربیات خود را ابراز کنیم. این همان چیزی است که داروین در نظریه خود از ما انتظار دارد.
2. از خود یا دیگری انتظار کمال‌گرایی نداشته باشید
اشتباهات، بخش غیرقابل انکاری از زندگی انسان است. ما می‌توانیم برای خود و دیگران استانداردهای بالایی تعیین کنیم، اما باید همیشه حواسمان باشد که هر لحظه ممکن است اشتباهی رخ دهد. متأسفانه نمی‌توانیم به این راحتی‌ها به خود اجازه اشتباه کردن بدهیم، و این واقعاً خطرناک است. فراموش نکنیم که بخشی از یادگیری عمیق و جدی انسانی، از بررسی هم اشتباهات شکل می‌گیرد. انسان‌های کمال‌گرا، با نگاهی سرزنش آمیز با اشتباه خود و دیگری مواجه می‌شوند، و تا زمانی که سرزنش وجود داشته باشد، یادگیری جایی ندارد. ما باید یاد بگیریم تا از مرزهای سرزنش عبور کنیم و با نگاهی کنجکاوانه و مهربانانه، اتفاقات رخ داده را یک بار دیگر بررسی کنیم. بنابراین کمال‌گرایی را کنار بگذارید، تکاملی که داروین به آن اشاره می‌کند باید از میان همین یادگیری‌ها سرچشمه بگیرد.
3. روابط خود را احیا کنید
در تمام طول تاریخ بشریت، تعارضات اجتماعی به اشکال مختلف، رخ داده است. خیانت، فریب، سوءاستفاده احساسی و تبعیض، فقط نمونه‌های از این تعارضات دردناک به شمار می‌روند. تجربیات انسانی هیچ‌وقت قرار نبوده فقط شامل خاطرات شیرین و زیبا شود. انسان‌ها، برای تعامل با دیگران در گروه‌های کوچک، شیوه‌های روان‌شناختی را برای خود پایه‌گذاری کرده‌اند، که در طول تاریخ بارها و بارها مورد بازنگری قرار گرفته است. با توجه به این واقعیت، انسان مجموعه وسیعی از فرآیندهای اخلاقی و هیجانی را برای کمک به ارتباط خود با دیگران، ایجاد کرده است.
اما این شیوه‌ها همیشه جواب نمی‌دهند و گاهی اتفاقات بدی رخ می‌دهد که ما انتظار آن‌ها را نداریم. بنابراین جبران آسیب یا حل موارد اختلافات اجتماعی همیشه بخش وسیعی از تجربه مهم بشری بوده است. فراموش نکنیم که انجام این موارد غالباً کار دشواری به شمار می‌رود اما، احیا روابط به صورت کلی منافع قابل توجه برای ما به همراه دارد. بنابراین تلاش کنید تا روابطی که ارزشش را دارد دوباره جریان پیدا کند. روابط ما، بزرگ‌ترین سرمایه انسانی در زندگی هستند که نباید به سادگی از آن‌ها غافل شویم.
4. ببخشید
در کنار احیای روابط و عبور از اشتباهات دیگران، انسان باید بتواند کسانی را که به او آزار و اذیت رسانده‌اند، را ببخشد. البته شاید بخشش همیشه ممکن نباشد، اما ما باید برایش تلاش کنیم. بخشش سبب می‌شود که به فرد بخشنده احساس قدرت دست بدهد. بنابراین باید خود را رها کنیم. بخشش به انسان احساس آزادی می‌دهد و زنجیرهای گذشته را پاره می‌کند. برای حرکت به سوی جلو باید خود را از این قید و بندها رها کنیم.
5. عشق بورزید
عشق روایت واقعی از زندگی انسان است. تجربه عشق را شاید بتوان بالاترین تجربه در روانشناسی تکاملی دانست. البته کمتر گرایش روانشناسی است که عشق را بزرگ‌ترین تجربه انسانی در نظر نگیرد. در یک رابطه عاشقانه، انسان، برآورده کردن نیازهای طرف مقابل را به عنوان یک هدف مهم و اساسی برای خود در نظر می‌گیرد. قدرت عشق را هرگز نمی‌توان نادیده گرفت. ما باید اجازه دهیم عشق در وجودمان جاری شود. در مرحله اول، انسان باید به خود عشق بورزد. و در قدم بعدی، می‌توانیم این تجربه را با دیگری به اشتراک بگذارد. گاهی اوقات خشم و نفرت، ما را از این احساس عمیق دور می‌کند. روان‌درمانی یکی از موثرترین روش‌ها برای رسیدن به عشق و نزدیکی و صمیمیت است. شاید نیاز باشد در تجربه خود با خود، تجدید نظر کنیم.
سخن پایانی
تجربیات زندگی، همیشه به ما یادآور می‌شوند که چقدر زندگی کردن کار دشواری است. سال 2020، به همه، همه هشت میلیارد انسان روی کره زمین، واقعیت بزرگی در مورد دشواری‌های زندگانی را نشان داد.
اما فراموش نکنیم، این سختی‌ها، قرار بوده چیزی به ما بیاموزد، و سبب تکامل انسان شود. این همان روایت است که روانشناسی تکامل از داروین نقل می‌کند؛ رشد و تکامل انسان، در گرو تحمل درد و رنج است. ما در لابه‌لای این رنج‌ها می‌توانیم به خود عشق بورزیم. این عشق مانند آبی گوارا در ساختار روانی انسان جاری می‌شود و ما را برای طوفان‌های بعدی زندگی آماده می‌کند.
همچنین، رنج، انسان‌ها را به یکدیگر نزدیک می‌کند. ما می‌توانیم با هم همدل شویم، در تجربه اندوه دیگری با او شریک شویم و در کنارش قرار بگیریم.
شاید اگر داروین الآن زنده بود می‌توانست چند مورد دیگر نیز به این لیست اضافه کند. اما در هر صورت امیدوارم سال جدید با ما مهربان‌تر باشد.
منبع: psychologytoday
نظرتان را درمورد کارگاه با ما به اشتراک بگذارید