متأسفانه کرونا آسیب‌های زیادی به ما وارد کرده است. از اضطراب و ترس ناشی از بیماری که عبور کنیم، به نیازهای پایه‌تری می‌رسیم که راحت‌تر مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند. لمس، در ارتباط مستقیم با دوست داشتن و دوست داشته شدن است. حتی دست دادن رسمی یا غیررسمی آقایان نیز، می‌توانید که تجربه را به همراه داشته باشد. اما کرونا باعث شده که حتی نتوانیم با هم دست بدهیم. در این مقاله می‌خواهیم با نگاهی علمی‌تر، به لمس (Touch) و اهمیت آن بپردازیم. یادمان باشد که اولویت اول، رعایت پروتکل‌های بهداشتی است. اما هدفمان این است که تا جایی که امکان دارد به نیازهای اساسی خود بی‌توجه نباشیم. انسان نیاز به نوازش دارد.
یکی از اقدامات پیشگیرانه‌ای که در طول بیماری کرونا توصیه شده این بود که از دست زدن و تماس با افرادی غیر از افراد خانواده که هنوز مبتلا نشده‌اند خودداری کنید. ترس و احتمال انتقال ویروس در اثر برخوردهای فیزیکی وجود دارد به این دلیل توصیه شده حداقل فاصله گذاری حدود 2 متر بین افراد باید رعایت شود. آیا چنین اقدامات پیشگیرانه درباره فاصله گذاری اجتماعی خطری جدی برای نیازهای دیگر ایجاد می‌کند یا خیر؟
لمس کردن چیست که این‌قدر مهم است؟ لمس، اولین حسی است که در رحم مادر ایجاد می‌شود (مقالات علمی گیلمیستر و همکاران 2017) و اولین تعامل اجتماعی ما در بدو تولد به حساب می‌آید. گیرنده‌های حسی سطح پوست برای اثرات مثبت و منفی کدگذاری شده‌اند. به عنوان مثال، نوازش نوزادان تازه متولد شده نه تنها می‌تواند ناراحتی آن‌ها را کاهش دهد ، بلکه مهم‌تر از همه، احساس لمس شدن برایشان بسیار لذت بخش است. علاوه بر این ، لمس گونه نوزادی که تازه متولد شده باعث حس پرستاری شدن و مراقبت در او ایجاد می کند. همچنین مطالعات نشان داده که هرچه کودک با محبت و مهربانی لمس شود ، روند درک شناختی و رفتاری عصبی او بهتر خواهد بود (بلتران ، و همکاران ، 2020).
افراد در طول زندگی تجربه‌های مثبت فراوانی از لمس شدن به دست می‌آورند.
برخی از اثرات پزشکی، فیزیولوژیکی و روانی ناشی از لمس کردن عبارت‌اند از:
- درست در زیر پوست گیرنده‌های فشار به نام جسم پاچینی (یکی از چهار نوع اصلی از سلول‌های مکانیکی گیرنده در قسمت بدون موی پوست پستانداران است )وجود دارد، که به عصب واگ در مغز واکنش می‌دهد. این عصب می‌تواند ضربان قلب را کند کرده و فشار خون را کاهش دهد.
- قشرهای مختلف مغز هنگام لمس فرد، هورمون اکسی توسین آزاد می‌کنند (فیلد ، 2010). کورتیزول استرس را کاهش می‌دهد (جونز آمپر ؛ گلاور ، 2014) و اکسی توسین می‌تواند روابط بین فردی را بهبود بخشد زیرا احساس نزدیکی و اعتماد ایجاد می‌کند.
- لمس کردن، مانند بغل کردن، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و سبب کاهش درد و خواب راحت در فرد می‌شود.
- لمس کردن یک تجربه ابتدایی و اساسی در بدن ما است و به ما در ایجاد حس خود کمک می‌کند .
لمس کردن به اندازه لمس شدن اهمیت دارد. در تماس بودن به معنی لمس شدن و لمس کردن:
- لمس کردن رشد ماهیچه‌ها و عملکرد حرکتی را بهبود می‌بخشد.
- وسیله‌ای برای بیان احساسات فرد است.
- به یادگیری و هدایت ساختارهای اساسی (یعنی درک وزن، دما، بافت) کمک می‌کند. بنابراین موجب رشد شناختی افراد می‌شود.
- لمس کردن یکی از مشخصه‌های بارز تعاملات اجتماعی است.
- لمس کردن باعث ایجاد دل‌بستگی و امنیت رابطه با دیگران می‌شود (بلتران و دیگران، 2020). برای مثال:
- لمس کردن حس مراقبت و عشق ورزیدن و همچنین نگرانی را منتقل می‌کند.
- دست دادن می‌تواند نشانه سلام ، توافق یا مذاکره باشد.
- بوسیدن کسانی که دوستشان دارید ابراز محبت را بیان می‌کند. وقتی می‌خواهیم احساسات مثبت را نسبت به یکدیگر منتقل کنیم یا زمانی که می‌خواهیم حمایت و نگرانی خود را به شخص نیازمند ابراز کنیم، یکدیگر را در آغوش می‌گیریم.
- لمس کردن از نظر روانی کیفیت زندگی فرد را افزایش می‌دهد (احساس مراقبت، ابراز مراقبت از دیگران)، و وسیله‌ای قدرتمند برای نشان دادن عشق و محبت است.
متغیرهایی که بر انواع رفتار مرتبط با لمس کردن تأثیر می‌گذارند
با گذر از سن بزرگ‌سالی ، ممکن است فرصت‌های کمتری برای "تجربیات لمسی" وجود داشته باشد (به عنوان مثال، فرزندی نداریم که از ما مراقبت کند، نداشتن شریک جنسی ، مرگ یا جدایی از افرادی که برای ما اهمیت دارد). این می‌تواند منجر به محرومیت از رفتارهای لمسی شود و همین محرومیت، ممکن است منجر به افزایش اضطراب و افسردگی در افراد شود .
با این حال ، باید توجه داشت که قدرت تماس اجتماعی در جنسیت، فرهنگ و سن یکسان نیست مثلاً:
- با افزایش سن، حس راحت بودن ناشی از لمس شدن ممکن است تغییر کند.
- زنان هنگام لمس شدن نسبت به مردان احساس اطمینان بیشتری می‌کنند.
- در میان فرهنگ‌ها یا مذاهب ، تنوع زیادی در مورد پذیرش افرادی که لمس می‌شوند و انواع لمس وجود دارد. برای برخی از این گروه‌ها، آداب و رسوم ایجاد شده و محدودیت‌ها ممکن است مشکل ساز باشد.
همچنین افرادی هستند که هنگام لمس شدن یا لمس کردن دیگران دچار ناراحتی و احساس ناخوشایند می‌شوند. این ممکن است به دلیل سابقه ضعیف عملکرد مادران آن‌ها در لمس کردن آن‌ها باشد که در طی رشد فرزند خود، رفتار لمسی یا در آغوش کشیدن بسیار کمی با آن‌ها داشته یا تجربیات منفی مانند تنبیه کردن یا دمدمی مزاج بودن داشته‌اند (بلتران، و همکاران، 2020).
احساس ناراحتی هنگام لمس شدن به تعاملات بین مادر و فرزند محدود نمی‌شود. بلکه تجربه لمس شدن می‌تواند هنگامی که در شرایط نامطلوب ، یا زمانی که از نظر جسمی آسیب‌دیده‌اید یا مورد سوء استفاده قرارگرفته‌اید بروز پیدا کند. متأسفانه، تجربه چنین رویدادهایی می‌تواند پیامدهای مضر و منفی برای فرد در هر سنی داشته باشد و همچنین در توانایی فرد برای استفاده از لمس کردن مناسب اختلال ایجاد کند. کسانی که تجربه منفی از لمس شدن دارند مرتباً در پی توجیه این هستند که آیا لمس کردن را ضروری ، طبیعی ، سالم ، دوست داشتنی یا شایسته می‌دانند. این و سایر خصوصیات به اندازه کافی مخرب و مضر هستند. درمان این افراد از طریق متخصص روان درمان ممکن است به بازسازی فرد مورد سوء استفاده گرفته کمک کند و به فرد آسیب دیده نشان داده شود که لمس کردن مناسب، به عنوان یک احساس سالم و لذت بخش لازم و ضروری است. اما برای برخی، دستیابی به این مفهوم که با لمس کردن یا لمس شدن می‌توان احساس خوبی داشت بسیار سخت است.
با این وجود ، لمس کردن و لمس شدن یک عامل حسی بسیار مهم است. مخصوصاً در برخی شرایط که تسکین ناراحتی نیاز به لمس دارد (زیرا گاهی کلمات به تنهایی کافی نیستند).
بیش از یک سال است که به دلیل شیوع بیماری کرونا به ما دستور داده شده هنگام برخورد با دیگران، از ماسک محافظ استفاده کنیم و همچنین فاصله اجتماعی مناسبی را رعایت کنیم. این هشدارها و موارد دیگر به دلیل احتمال ابتلا به بیماری کرونا ارائه شده است. درنتیجه، ایجاد عدم تمایل به حضور در بین مردم منطقی بنظر می رسید. با کاهش محدودیت‌های کرونا، فاصله گذاری فیزیکی مانند گذشته برجسته نیست. با این حال ، ممکن است برخی از ما، همچنان ترس شدیدی از نزدیک شدن و تماس فیزیکی داشته باشیم که می‌تواند فراتر از تهدید همه گیر باشد. یعنی افزایش نگرانی از نزدیکی فیزیکی، چه برسد به دست زدن و لمس کردن دیگران از ترس مواجهه با انواع بیماری‌های واگیر دار. بدون تردید این اجتناب از نزدیک شدن ممکن است برای برخی رخ دهد. با این حال ، به نظر می‌رسد بیشتر مردم به عادت‌های قبلی خود در رابطه با لمس کردن، معاشرت و همچنین مراقبت بیشتر در مورد فاصله گرفتن از افراد مبتلا به بیماری‌های واگیردار بازگردند.
هشدارهای فعلی درباره منع افراد در بکار بردن یک روش حسی ذاتی مانند لمس کردن می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تغییر دهد، برای بسیاری این موضوع دشوار است. با این حال ، با توجه به جایگزین احتمالی بیماری تهدید کننده زندگی، در حال حاضر می‌توان در مورد لمس کردن هوشیارتر عمل کرد. این اپیدمی ممکن است بسیاری از ما را درباره اهمیت از دست دادن و لذت بردن از لمس کردن و لمس شدن حساس کرده باشد، مخصوصاً برای کسانی که تنها زندگی می‌کنند. بعلاوه، ممکن است برخی از ما متوجه شویم که چگونه نیاز ما به برقراری ارتباط و عشق ورزیدن، مراقبت و توجه به یکدیگر تحت تأثیر قرار گرفته است. همانند بسیاری از فجایع بزرگ، هنگامی که تهدید و از دست دادن واقعی در زندگی رخ می‌دهد ، کسانی که از این تهدید جان سالم به در می‌برند، تمایل دارند از این تجربه درس بگیرند و از اهمیت ابراز محبت به کسانی که برایشان اهمیت دارد آگاه شوند. ابراز عشق، ما این کار را نه تنها از طریق گفتار و عمل خود، بلکه از طریق لمس کردن انجام می‌دهیم و در این راستا بهترین روش برای ابراز عشق و محبت را بکار می‌بریم.
منبع: Psychology Today
نظرتان را درمورد کارگاه با ما به اشتراک بگذارید