خانواده همیشه مهم‌ترین سطح ارتباطی انسان‌ها با یکدیگر است. همه ما به خوبی میدانیم که جامعه، در ورای خانواده، و غریزه ما برای محافظت و مراقبت از اعضا خانواده تشکیل می‌شود. بنابراین باید بپذیریم که اگر مفهوم خانواده نبود، انسان هیچ‌وقت نمی‌توانست به این سطح از پیشرفت برسد.
اگرچه همه خانواده‌ها بدون مشکل و استرس نیستند. کلید طلایی برای داشتن یک خانواده موفق و حرکت رو به جلو در زندگی، توانایی درک و فهم نیازهای فردی اعضا خانواده، و ایجاد تعادل بین آن نیازها و کارکرد کلی خانواده است. مشاوره خانواده مدل منحصر به فردی از روان‌درمانی است که می‌توانند در حل تعارضات خانوادگی و توجه به نیازهای اعضا، بسیار کمک کننده باشد. فکر کردن شما به مشاوره خانواده، احتمالا نشان می‌دهد که شما به آن نیاز دارید. البته این نکته را هم لازم میدانم خدمت شما دوستان عزیز عرض کنم که به نظر بسیار از متخصصین سلامت روان، مشاوره خانواده یکی از سخت‌ترین رویکردهای مشاوره و درمان به شمار می‌رود. بنابراین بسیار مهم است که حواستان را جمع کنید و سراغ بهترین بروید. در کلینیک روانشناسی دانا چند مشاوره خانواده برجسته حضور دارند که هر کدام از رویکردهای درمانی مختلف استفاده می‌کنند.
چه زمانی باید سراغ مشاوره خانواده برویم
توصیه می‌کنم در صورت مشاهده یکی از موارد زیر، به صورت حاد و به گونه‌ای که انگار زندگی شما را به شکل محسوسی تحت تأثیر خود قرار داده، حتماً به مشاوره خانواده رجوع کنید. فراموش نکنید که ما نباید به حال بد عادت کنیم. حال بد، اختلالات روانی، مشکلات رفتاری و مواردی که در این لیست به آن‌ها اشاره می‌کنیم، عادی نیست و شما باید برای حل آن‌ها دنبال راه‌حل باشید. مشاورین خانواده تلاش دارند تا به ما کمک کنند بهتر با یکدیگر حرف بزنیم.
دلایل مهمی که برای مراجعه به مشاوره خانواده وجود دارد:
- ترکیب دو خانواده
- خانواده‌ای که ارتباط آسیب‌دیده
- علاقه به تنهایی
- نازک نارنجی
- اعتیاد
- راز نگهدار
- کاهش ارتباط جنسی
- استفاده از صمیمیت به عنوان تنبیه
- جدایی یکی از اعضا خانواده
- کینه
اول. ترکیب دو خانواده
موضوع اول ممکن است تا حدودی در کشور ما رایج نباشد. ترکیب دو خانواده یعنی زمانی که خانم و آقایی که هر کدام بچه دارند، تصمیم می‌گیرند با هم ازدواج کنند. همچنین ممکن است که یکی از آن‌ها بچه نداشته باشد، و باید مادر یا پدرخوانده فرزندان طرف مقابل شود. مدیریت کردن خانواده‌ای با این مختصات می‌تواند کار دشواری باشد. خصوصاً زمانی که، همسر قبلی شما هنوز هم در زندگی فرزند شما نقش جدی دارد. همه ما به خوبی میدانیم که هدف اعضا، داشتن یک خانواده هماهنگ و خوب است. اما دوباره تاکید می‌کنم، مدیریت و هدایت این خانواده‌ها می‌تواند برای تک تک اعضا بسیار سخت و دشوار باشد. مشاوره خانواده، قرار است به شما کمک کند تا بهتر نیازهای اعضا جدید خانواده را بفهمید. همچنین شما باید بتوانید شفاف‌تر نیاز و انتظارات خود را به آن‌ها بگویید. مشاوره خانواده در هدایت این کشتی به شما کمک می‌کند.
دوم. خانواده‌ای که ارتباط آسیب دیده
آیا متوجه شده‌اید که اعضا خانواده شما دیگر با هم حرف نمی‌زنند؟ آیا بچه‌ها و نوجوانان سر میز شام، به جای صحبت کردن با شما حواسشان به اینستاگرام و فضای مجازی است؟ آیا شما صبح بعد از بیدار شدن، اولین کاری که می‌کنید چک کردن تلفن همراهتان است؟ آیا قبل از اینکه از اینستاگرام همسرتان بفهمید، می‌دانستید که او برای صرف قهوه با چه کسی به کافه رفته است؟ هرچقدر بیشتر ما به تلفن همراه و دنیای مجازی وصل باشیم، بیشتر ارتباط ما با اعضا خانواده، و افرادی که واقعاً برایمان مهم است، آسیب می‌بیند. مشاوره خانواده قرار است به ما کمک کند تا دوباره ارتباط را زنده کنیم. فراموش نکنیم که فضای مجازی بسیار جذاب است، و باید برای استفاده از آن قوانین و مقرراتی تعیین کرد. مشاوره خانواده با شم آموزش می‌دهد که چگونه به فرزندان خود بیاموزید که در استفاده از آن زیاده‌روی نکنند.
سوم. علاقه به تنهایی
همه ما میدانیم که بچه‌ها با ورود به دنیای نوجوانی، تمایل پیدا می‌کنند بیشتر در خلوت خود وقت بگذرانند. همچنین گاهی اوقات همسر شما نیاز دارد قدری از وظایف پرفشار مادر بودن خود فاصله بگیرد، یا شاید همسرتان بخواهد یک شب را تا صبح با دوستانش وقت بگذراند و بازی کند. اینکه ما بخواهیم زمانی را در تنهایی و خلوت خود بگذرانیم، هیچ اشکالی ندارد و کاملاً طبیعی است. اما اگر اعضا خانواده، فاصله گیر شوند و تنهایی را به حضور در جمع ترجیح بدهند، ممکن است شما با یک مشکل مواجه باشید. گاهی اوقات افرادی که آرام آرام از موقعیت‌های اجتماعی فاصله می‌گیرند، در آستانه افسردگی قرار دارند. طبیعی است که گفتگو با مشاوره خانواده می‌تواند این موضوع را برای شما روشن کند. اما ممکن است مشکل بسیار جدیدتری نیز در جریان باشد، بسیار دیدهایم که فاصله‌گیری یک نوجوان از والدین به دلیل آزار و اذیتی است که برای او مثلاً در مدرسه اتفاق افتاده. والدین احساس می‌کنند که اتفاق بدی افتاده اما نمی‌توانند دلیل آن را متوجه بشوند. طبیعی است که مشاوره خانواده بسیار زودتر از شما این موضوع را متوجه می‌شود و قبل از تبدیل شدن آسیب به زخمی عمیق، برای آن راه‌حل پیدا می‌کند. اما به صورت کلی، فارغ از اینکه دلیل این فاصله‌گیری چیست، مشاوره خانواده قرار است به ما کمک کند تا ارتباط را دوباره در خانواده به جریان بیندازیم.
چهارم. نازک نارنجی
بهر حال همه ما روزی نوجوان بودیم و به خوبی میدانیم این دوران چقدر پرفشار و پر از احساسات عجیب و غریب است. واقعاً از یک جایی به بعد، فهمیدن نیازهای فرزند نوجوان خانواده برای والدین سخت می‌شود. آن‌ها احساسات پیچیده و اضطراب زیادی را تجربه می‌کنند و ذهنشان پر است از سؤالات مختلف. نوجوانان معمولاً وقتی پرخاش می‌کنند، دلیل مشخصی برای رفتار خود ندارد. پرخاش آن‌ها، به دلیل مجموعه‌ای از احساسات آشفته و ناشناس است. مشاوره خانواده به شما کمک می‌کند تا بتوانند دنیای فرزند نوجوان خود را بهتر بفهمید. مشاوره خانواده قرار است به ما کمک کند تا بهتر بتوانیم با او ارتباط برقرار کنیم، تا در این سن حساس، دچار آسیب شدیدی نشود.
پنجم. اعتیاد
متأسفانه، اعتیاد ممکن است برای هر کس در خانواده اتفاق بیفتد. این تصویر غلط را که اعتیاد فقط مشکل بزرگ‌سالان است را دور بیندازید. حتی اگر فرد معتاد عضو اصلی خانواده شما نیست، باز هم ممکن است مشکلات او گریبان شما را بگیرد. من این جمله کلیشه‌ای را که می‌گوید "اعتیاد بیماری است" را دوست دارم. مشاوره خانواده نیز نگاه این چنینی دارد. واقعاً نیازی وجود ندارد که در این قسمت با شما عزیزان در مورد آسیب‌های اعتیاد صحبت کنیم، شما به خوبی با آن‌ها آشنا هستید. گاهی اوقات، گرایش اعضا خانواده به مواد مخدر به دلیل وجود یک نارسایی در خانواده است. مثلاً وجود پدری سرزنشگر. مشاوره خانواده کمک می‌کند تا این نارسایی دیده شود و راه‌حلی برای آن به وجود بیاید.
ششم. راز نگهدار
داشتن راز و یا بیان نکردن برخی حرف‌ها و اتفاقات، رفتار طبیعی و سالمی به شمار می‌آید. هرچند که بهتر است در خانواده با هم شفاف باشیم و چیز مخفی وجود نداشته باشد، اما نگه‌داشتن برخی مسائل پیش خودتان، ممکن است به کسی آسیب نزند. اگرچه شما خود را در موقعیتی دیدید که دائماً مشغول مخفی کردن چیزهای مختلف از همسرتان هستید، مشکل جدی در رابطه شما وجود دارد. این رفتار می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد که من در این مقاله به آن‌ها اشاره نمی‌کنم. مشاوره خانواده قرار است به ما کمک کند تا دلیل این رفتار ناکارآمد را شناسایی کنیم. این فاصله و دلیل باید از بین برود. شما ناخواسته هر لحظه از همسرتان بیشتر فاصله می‌گیرد و باید برای آن کاری انجام دهید.
هفتم. کاهش ارتباط جنسی
تحقیقات به ما نشان داده که زوج برای حفظ صمیمیت باید هفته‌ای حداقل یک‌بار رابطه جنسی داشته باشند. فاصله بیش از یک هفته، ممکن است به کاهش ارتباط و صمیمیت منجر شود. دلیل بسیاری وجود دارد که رابطه جنسی آرام آرام کمرنگ می‌شود. گاهی اوقات می‌تواند به دلیل مصرف برخی داروهای خاص باشد و گاهی نیز به دلیل مشکلات درون رابطه‌ای. فقدان صمیمیت مشکلات بسیار جدی را به همراه خواهد داشت. در این مقاله به این مشکلات اشاره‌ای نمی‌کنم، اما جدا توصیه من به شما دوستان عزیز این است که در صورت مشاهده این موضوع، حتماً کاری برای آن انجام دهید. طبیعی است که مشاوره خانواده دوباره می‌تواند یکی از گزینه‌های شما باشد. مشاوره خانواده به شما کمک می‌کند تا دوباره از نظر جسمی و عاطفی به یکدیگر متصل شوید.
هشتم. استفاده از صمیمیت به عنوان تنبیه
گاهی اوقات شاهد هستیم که زوج تمایل زیادی به تنبیه یکدیگر دارند و اصطلاحاً می‌خواهند از همدیگر انتقام بگیرند. در یک رابطه زناشویی، زن و مرد باید تلاش کنند تا برای منفعت دو جانبه، مشکلات زندگی را حل کنند، نه اینکه به دنبال انتقام گرفتن از یکدیگر باشند. باور کنید که این موضوع اصلاً عادی نیست. خودداری از نمایش صمیمیت، یکی از ساده‌ترین روش‌هایی است که یکی از طرفین ممکن است در شرایط این چنینی نشان دهند. مشاوره خانواده به ما کمک می‌کند تا این نارسایی رابطه‌ای را ببینیم. ما باید یاد بگیریم که گفتگو مناسبی و کاربردی ایجاد کنیم تا بهتر به هدف خود برسیم. مشاوره خانواده قرار است در این امر به ما کمک کند.
نهم. جدایی یکی از اعضا خانواده
شاید یکی از مهم‌ترین مواردی که می‌توان از خدمات مشاوره خانواده برای حل آن استفاده کرد، جدایی یکی از اعضا خانواده است. مثلاً فرزند شما می‌خواهد مستقل زندگی کند. طبیعی است والدین نسبت به این موضوع نگران هستند. صحبت با مشاوره خانواده به ما کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم این موضوع را مدیریت کنیم.
دهم. کینه
گاهی اوقات، یکی از اعضا خانواده به دلایلی، از گذشته کینه در دل خود دارد و نمی‌تواند آن را رها کند. هر از چند گاهی این کینه در شرایط مختلف خودی نشان می‌دهد و سبب می‌شود که فرد ناخواسته به خود و یا دیگران آسیب بزند. ما باید بدانیم که این موضوع اصلاً طبیعی نیست و باید آن را حل کرد. مشاوره خانواده می‌توانند به این فرد کمک کند که راحت‌تر با احساس بد خود مواجه شود. گاهی اوقات این کینه‌ها سال‌های سال باقی می‌مانند و تمام زندگی انسان را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
حسان صادقی
نظرتان را درمورد کارگاه با ما به اشتراک بگذارید