در دنیای پرسرعت امروز، خیلی‌ها به جای درد دل با یک دوست یا مراجعه به روان‌درمانگر، سراغ چت‌بات‌هایی مثل ChatGPT می‌روند؛ مخصوصاً وقتی پای موضوعات عاطفی یا تصمیم‌های حساس در روابط در میان است. از طرفی، این ربات‌ها همیشه در دسترس‌اند، قضاوت نمی‌کنند و سریع جواب می‌دهند. اما آیا گفت‌وگو با هوش مصنوعی، جایگزین مناسبی برای روابط انسانی یا درمان حرفه‌ای است؟
در این مقاله قصد داریم چالش‌های گفت‌وگو با هوش مصنوعی درباره روابط شخصی را بررسی کنیم...
جذابیت پنهان، خطرات پنهان‌تر:
چرا مردم به چت‌بات‌ها اعتماد می‌کنند؟
• قضاوت نمی‌کنند:
بسیاری احساس می‌کنند هوش مصنوعی بدون پیش‌داوری به آن‌ها گوش می‌دهد، پس راحت‌تر احساسات‌شان را بروز می‌دهند.
• همیشه در دسترس‌اند:
نیمه‌شب، وسط محل کار، یا در شرایط تنهایی، ربات‌ها حاضرند به حرف‌تان گوش دهند.
• بدون هزینه و سریع:
بدون نیاز به وقت‌گرفتن، منتظرماندن، یا پرداخت هزینه مشاوره.
اما درست همین مزایا می‌توانند زمینه‌ساز مشکلات جدی‌تری شوند...
چالش‌ها و آسیب‌های روانی گفت‌وگو با چت‌بات‌ها در مورد روابط:
1. نبود همدلی واقعی:
ربات‌ها احساس ندارند؛ آن‌ها فقط پاسخ‌هایی را بر اساس الگوریتم تولید می‌کنند. پس حتی اگر گفتارشان همدلانه به‌نظر برسد، هیچ تجربه یا درک انسانی پشت آن نیست.
2. تأیید بیش از حد، بدون اصلاح نگرش‌ها:
چت‌بات‌ها معمولاً برای ارضای کاربر طراحی شده‌اند. در نتیجه، ممکن است بدون چالش یا بازبینی، فقط احساسات شما را تأیید کنند و این، می‌تواند برداشت‌های اشتباه یا افکار ناکارآمد را تقویت کند.
3. مشاوره ناپایدار و متغیر:
مطالعات نشان داده‌اند که پاسخ‌های چت‌بات‌ها به یک مسئله ثابت، ممکن است بارها متفاوت باشد. در مسائل حساس عاطفی، این عدم ثبات می‌تواند به سردرگمی بیشتر منجر شود.
4. فقدان حریم خصوصی قانونی:
برخلاف گفت‌وگو با روان‌درمانگر، صحبت با چت‌بات‌ها تحت هیچ قانون محرمانگی حرفه‌ای نیست. داده‌های شما ممکن است ذخیره شده یا حتی در آموزش الگوریتم‌ها استفاده شود.
5. وابستگی عاطفی به ربات‌ها:
در برخی موارد، افراد به‌تدریج به گفت‌وگو با هوش مصنوعی وابسته می‌شوند، به‌طوری‌که از روابط انسانی فاصله می‌گیرند و حتی مهارت‌های اجتماعی‌شان تحلیل می‌رود.
6. اختلال در مرز واقعیت و خیال:
در موارد شدید، بعضی کاربران دچار باورهای نادرست درباره هویت یا نیت چت‌بات می‌شوند...پدیده‌ای که برخی روان‌شناسان از آن با عنوان «روان‌پریشی رباتی» یاد می‌کنند.
بیایید باهم جمع بندی کنیم:
صحبت‌کردن با چت‌بات‌ها ممکن است در لحظه حس خوبی به شما بدهد، اما نباید فراموش کرد که پشت این «همدلی دیجیتال»، درکی واقعی از انسان‌بودن وجود ندارد.
اگر درگیر تصمیم‌های مهم عاطفی هستید یا احساس تنهایی و بحران در رابطه دارید، چت‌بات می‌تواند یک همراه موقت باشد، اما نمی‌تواند جایگزین انسان‌های واقعی یا مشاوران حرفه‌ای شود.
اگر می‌خواهید از هوش مصنوعی استفاده کنید، آن را ابزار کمکی بدانید، نه جایگزین. حتی بهترین الگوریتم‌ها هم نمی‌توانند جای عشق، همدلی، تجربه زیسته و شنیدن از دل را بگیرند.
«ربات‌ها می‌توانند حرف بزنند، اما نمی‌توانند بفهمند.»
پرنیان عبادوز
محقق/ درمانگر روانکاوانه
منبع مقاله :
Psychology Today
نظرتان را درمورد کارگاه با ما به اشتراک بگذارید