یکی از مهم‌ترین بخش‌های آموزشی دوره جامع رواندرمانی متمرکز بر هیجان را می‌توانیم همدلی در نظر بگیریم. توصیه می‌شود که شرکت کنندگان در این کارگاه ابتدا دوره مقدماتی و پیشرفته را بگذرانند. همان طور که در مقالات قبلی اشاره شد، دکتر همایون ذوالفقاری نیا به عنوان اولین روانشناس ایرانی در دوره آموزشی همدلی که توسط انستیتو رواندرمانی متمرکز بر هیجان در هلند برگزار شد، شرکت کرده و برای اولین بار این کارگاه را در کلینیک روانشناسی دانا برگزار کرده‌اند. EFT رویکردی بر مبنای کار با هیجانات است، بنابراین درمانگران در قدم اول باید بتوانند تجربه و درد هیجانی را درک کنند. در کارگاه همدلی نیز مانند دوره مقدماتی و پیشرفته، تمریناتی انجام می‌شود که آشنایی درمانگران با تجربیات هیجانی خودشان به شکلی ملموس‌تر اتفاق بیفتد. قطعاً شرکت در کارگاه همدلی برای علاقمندان نقطه عطفی به شمار می‌رود، زیرا قرار است بتوانیم این درک انسانی را از نزدیک تجربه کنیم و در اتاق درمان آن را به عنوان یک ابزار مهم برای پیشبرد اهداف درمانی به کار ببندیم.
همدلی چیست؟
قبل از اینکه به ساختار آموزشی دوره بپردازیم، بهتر است کمی با مفهوم همدلی بیشتر آشنا شویم. البته همه ما تا حدودی با همدلی آشنا هستیم. به بیان ساده همدلی یعنی توانایی درک هیجانات و دردهای هیجانی دیگران و اینکه بتوانیم خود را جای آن‌ها قرار دهیم. ساختار مغز انسان به شکلی است که این امکان را در اختیار ما قرار می‌دهد. نورون های انعکاسی مغز انسان به ما کمک می‌کنند تا هیجانات طرف مقابل را احساس کنیم. مثلاً زمانی که فردی در مورد رویداد غم انگیزی صحبت می‌کند و اندوهگین می‌شود، شما نیز تا حدودی اندوه او را تجربه می‌کنید. اما برخی الگوهای ذهنی این رابطه عمیق انسانی را با مشکل مواجه می‌کند. یکی از اهداف این کارگاه این است که شرکت کنندگان بتوانند دلیل ناتوانی خود در درک احساس دیگران را پیدا کنند و اقدامی برای رفع آن انجام دهند.
ساختار دوره آموزشی:
• آشنایی با همدلی
• مراحل همدلی
• نحوه برقراری ارتباط همدلانه در هر نشانگر
• تمرین
آشنایی با همدلی
در بخش قبلی تا حدود زیادی به تعریف این مفهوم پرداختیم. راجرز همدلی را این گونه تعریف می‌کند؛ تلاشی برای زندگی کردن نگرش‌های بیان شده، بجای مشاهده آن‌ها، تا بتوان جریان‌های متفاوت و معنایی زندگی دیگری را درک کرد. درمانگر باید بتواند دنیای مراجع خود را که ترکیبی از هیجانات مختلف است درک کند. رواندرمانی متمرکز بر هیجان بدون این موضوع اتفاق نمی‌افتد.
مراحل همدلی
همدلی فرآیند پیچیده‌ای به شمار می‌رود و برای اینکه درمانگران بتوانند به شیوه‌ای موثر آن را به کار بگیرند، باید آن را به شکلی ساختارگرا توضیح داد. می‌توانیم پاسخ‌های همدلانه را به چند بخش تقسیم کنیم:
• درک همدلانه
• تأیید همدلانه
• اکتشاف همدلانه
• فراخوانی همدلانه
• تمرکز مجدد همدلانه
• تفسیر همدلانه
هر کدام از این پاسخ‌ها باید در زمان مناسب و به شیوه‌ای موثر به کار گرفته شوند. درمانگران باید با ظرافتی خاص، از همدلی برای تقویت ارتباط درمانی و روند بهبودی درمان استفاده کنند. ساختار اصلی رواندرمانی متمرکز بر هیجان بر همدلی استوار است. در واقع بسیار از مراجعین، به این دلیل به روانشناس مراجعه می‌کنند که نیاز به فضایی بدون قضاوت برای حرف زدن و شنیده شدن دارند. فراموش نکنیم که ذهن انسان به صورت ناخودآگاه قضاوت می‌کند و این قضاوت در زبان بدن درمانگر آشکار است و مراجع نیز به صورت ناخودآگاه این موضوع را متوجه می‌شود. در نتیجه به جای ایجاد اتحاد درمانی، فاصله شکل می‌گیرد. کارگاه همدلی و حضور درمانی به درمانگران EFT می‌آموزد تا در تمام طول مدت درمان تمرکز خود را از دست ندهند.
متخصصان رواندرمانی متمرکز بر هیجان باید هر کدام از این مراحل را با توجه به مطالب آموزشی استاد اجرا کنند. باید حواسمان باشد که در فرآیند درمان مهم‌ترین وظیفه و مسئولیت انسانی درمانگر، انجام وظیفه، به بهترین حالت ممکن است.
نحوه برقراری ارتباط همدلانه در هر نشانگر
نشانگر (Marker) یکی دیگر از مباحث آموزشی بسیار مهم در دوره مقدماتی و پیشرفته به شمار می‌رود، که در واقع نقشه راه درمان را تعیین می‌کند. استاد در دوره آموزشی جامع EFT بارها و بارها به مفهوم نشانگرها اشاره می‌کند. درمانگر باید بتواند در مواجهه با هر نشانگر، ارتباط همدلانه مناسب را برقرار کند و مداخله موثر را در پیش گیرد. طبیعی است که اشتباه در این مسیر، می‌تواند درمان و بهبودی را به تأخیر بیندازد.
تمرین
و در نهایت بخش پایانی دوره همدلی و حضور درمانی نیز مانند تمام دوره‌های آموزشی رواندرمانی متمرکز بر هیجان، تمرین است. در این تمرینات درمانگران با تجربیات عمیق خود آشنا می‌شوند، و تاثیر پاسخ و ارتباط همدلانه دیگری را با زخم‌های هیجانی خود، لمس می‌کنند. در بخش تمرینات شرکت کنندگان به ترتیب روی صندلی مراجع و درمانگر می‌نشینند و مفاهیم آموزشی کلاس را به صورت واقعی تمرین می‌کنند.
نظرتان را درمورد کارگاه با ما به اشتراک بگذارید