در مرحله دوم آموزش دوره جامع تخصصی رواندرمانی متمرکز بر هیجان، شرکت کنندگان بعد از گذشت دو هفته برای مرور دوره قبل، یادگیری مطالب تخصصی‌تر و تمرینات بیشتر دوباره به کلاس باز می‌گردند. هدف از برگزاری دوره پیشرفته، آموزش مداخلات پیچیده‌تری درمانی و همین طور تمریناتی است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم. دوره جامع رواندرمانی متمرکز بر هیجان شامل دوره مقدماتی، پیشرفته، زوج درمانی، همدلی و دوره اضطراب و افسردگی می‌شود.
ساختار دوره آموزشی (بخش اول):
• ساختار دیالکتیک خود
• کارکردهای هیجانی
• مداخلات درمانی
• همدلی
• مراحل درمان
• تمرین
ساختار دیالکتیک خود
در قدم اول دوره آموزشی پیشرفته رواندرمانی متمرکز بر هیجان، شرکت کنندگان باید با ساختار خود (Self) آشنا شوند. البته رویکردهای درمانی بسیاری به این ساختار پرداخته‌اند، اما EFT به نگاه هیجان محور بر روی این ساختار متمرکز می‌شود. در اولین مرحله به بررسی سیستم عاطفی می‌پردازیم و اینکه چگونه این سیستم انگیزه‌های انسانی را شکل می‌دهند. در قدم بعدی به ساخت معنا، می‌پردازیم که یکی از مبنای گرفته شده از رواندرمانی وجودی یا اگزیستانسیال است. نباید فراموش کنیم که انسان دائماً در جستجوی یافتن معنایی برای رفتار خود و دیگران است و میل به داشتن معنا یک انگیزه محوری در انسان به شمار می‌رود. رواندرمانی متمرکز بر هیجان به شکلی عمیق به این دو سیستم و نحوه ترکیب آن‌ها و تأثیراتشان بر زندگی انسان می‌پردازد. در این مرحله شرکت کنندگان باید بتوانند کمی در الگوهای شکل دهنده Self عمیق‌تر شوند و با نگاه موشکافانه آن‌ها لمس کنند.
کارکردهای هیجانی
همان طور که در مقاله قبلی اشاره کردیم، کارکردهای هیجانی از دیدگاه رواندرمانی متمرکز بر هیجان به دو بخش سازگار (تطابقی) یا ناسازگار (غیر تطابقی) تقسیم می‌شوند. شرکت کنندگان باید با عملکرد هر هیجان در هر دو بخش آشنا شوند.
غم باید به انسان کمک کند تا برای سوگواری چیزی که از دست داده آماده شود، اما گاهی اوقات و بنا به دلایلی، کارکرد غم، فرد را به سوی ناامیدی، تنهایی و گسستگی سوق می‌دهد. خشم به انسان قدرت مراقبت از خود را می‌دهد اما همین هیجان سودمند و کارآمد که مانند ستون فقرات انسان است ممکن است سبب پرخاش شود که رفتاری ناکارآمد به شمار می‌رود. مهربانی (Compassion) سبب نزدیکی انسان به خود و دیگران می‌شود و به ما کمک می‌کند از خود مراقبت کنیم و چیزهای آسیب رسان را رها سازیم. اما در حالت ناسازگار، این هیجان سبب وابستگی شدید انسان به دیگری می‌شود. و در نهایت شرم سبب پشیمانی می‌شود اما در ساختار ناکارآمد فرد را به سمت سرزنش خود یا دیگری سوق می‌دهد. متخصص رواندرمانی متمرکز بر هیجان باید به کارکردهای هیجانات پانزده‌گانه آشنا باشد تا بتواند بهتر مراجع خود را در اتاق درمان بفهمد.
مداخلات درمانی
در مرحله مداخلات، با توجه به ارزیابی اولیه از نحوه عملکرد هیجانی مراجع، درمانگر مداخله درمانی مناسب را به کار می‌گیرد. شما به خوبی میدانید که مداخلات درمانی یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر رویکرد درمانی به شمار می‌رود و در واقع جعبه ابزار درمانگر برای کمک به مراجع و از کار انداختن الگوهای ناکارآمد او است. یکی از موثرترین مداخلات در رواندرمانی متمرکز بر هیجان، کار با صندلی خالی است. در دوره پیشرفته تمرکز بیشتری بر این مداخله خواهد بود زیرا نحوه به‌کارگیری آن ظرافت‌های زیادی دارد.
همدلی
اگر از شرکت کنندگان دوره‌های قبلی کارگاه رواندرمانی متمرکز بر هیجان بپرسید که به نظر شما تأثیرگذارترین بخش دوره کدام موضوع بوده است، بدون تردید به شما خواهد گفت؛ همدلی. همدلی باید بخشی از شخصیت یک متخصص رواندرمانی متمرکز بر هیجان شود. دکتر ذوالفقاری نیا اولین بار در هلند در کارگاه همدلی (Empathy) انیستیتو رواندرمانی متمرکز بر هیجان شرکت کردند و بعد از بازگشت به ایران اولین دوره این کارگاه را در کلینیک روانشناسی دانا برگزار کردند که در مطلبی به تفصیل به بررسی آن خواهیم پرداخت. اما در دوره پیشرفته، آموزش‌های ابتدایی همدلی در اختیار شرکت کنندگان قرار می‌گیرد. به بیان بسیار ساده، در این مرحله از کارگاه، از شرکت کنندگان انتظار می‌رود که تا حدودی بتوانند تجربیات هیجانی و دردهای هیجانی مراجع خود را درک کنند. و بتوانند در دنیای آن‌ها قدم بزنند.
مراحل درمان
در مرحله اول رواندرمانی متمرکز بر هیجان باید ارتباط درمانی قدرتمندی بین مراجع و درمانگر برقرار شود. استفاده به شرکت کنندگان آموزش خواهد داد که چگونه می‌توانند ارتباط درمانی سودمندتری با مراجعین خود داشته باشند. در مرحله دوم درمانگر تلاش می‌کند به تجربیات هیجانی مراجع دسترسی پیدا کند و یا هیجان فراخوانده شود. مرحله سوم و پایانی درمان به جایگزینی هیجانات تازه و کارآمدتر اختصاص دارد تا مراجع بتواند با اسکیم هیجانی جدیدتری با چالش‌های زندگی خود مواجه شود. این مراحل به تفصیل در طول دوره آموزشی رواندرمانی متمرکز بر هیجان مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
تمرین
در طول آموزش هر بخش از مطالب رواندرمانی متمرکز بر هیجان، تمرینات مخصوص آن بخش انجام می‌شود. اما همان طور که قبلاً اشاره کردیم، مهم‌ترین تمرین، تجربه نشستن درمانگر روی صندلی مراجع است تا او نیز بتواند تا حدودی تجربیات هیجانی خود را لمس کند.
نظرتان را درمورد کارگاه با ما به اشتراک بگذارید